Wrzesień w ogrodzie: Nie rezygnuj z siewów!
Wrzesień to miesiąc przejściowy, który łączy w sobie ostatnie podrygi lata z wyraźnymi oznakami nadchodzącej jesieni. Chłodniejsze noce i coraz krótsze dni nie oznaczają jednak końca ogrodniczych działań. Wręcz przeciwnie, to idealny czas na strategiczne siewy, które pozwolą nam cieszyć się świeżymi warzywami długo po zbiorach letnich, a także zoptymalizować warunki dla przyszłorocznych upraw. Poznaj sprawdzone metody i gatunki roślin, które warto zasiać w Twoim ogrodzie.
Dlaczego siewy wrześniowe są tak ważne dla zdrowego ogrodu?
Siewy jesienne oferują szereg korzyści, które często są niedoceniane przez mniej doświadczonych ogrodników. Oto najważniejsze z nich:
- Dłuższy sezon zbiorów: Wiele roślin krótkodziennych doskonale rozwija się w chłodniejszych warunkach, zapewniając świeże liście i korzenie jesienią, a nawet wczesną wiosną.
- Lepsze wykorzystanie przestrzeni: Umożliwiają maksymalne wykorzystanie powierzchni uprawowej po zbiorach roślin letnich.
- Wzbogacenie gleby i walka z chwastami: Siew poplonów, czyli tzw. nawozów zielonych, to ekologiczny sposób na poprawę struktury gleby, dostarczenie składników odżywczych i naturalne zwalczanie niechcianych chwastów.
- Mniej pracy wiosną: Część roślin, zasiana jesienią, wschodzi bardzo wcześnie na wiosnę, co pozwala na wcześniejsze zbiory i oszczędza czas w intensywnym wiosennym okresie.
- Mniejsze ryzyko szkodników i chorób: Chłodniejsza pogoda często ogranicza aktywność wielu szkodników i patogenów roślinnych.
Wrzesień w warzywniku: Jakie warzywa korzeniowe i liściowe siać na jesienne i wiosenne zbiory?
Wybór odpowiednich gatunków do siewu we wrześniu jest kluczowy. Skupiamy się na roślinach odpornych na niższe temperatury, które szybko kiełkują i rosną w warunkach krótkiego dnia, lub tych, które mają przezimować w gruncie, aby obrodzić wczesną wiosną.
Wczesne warzywa liściowe – świeżość prosto z grządki
- Szpinak: Jest prawdziwym królem jesiennych siewów. Siany we wrześniu, dostarczy nam obfitych zbiorów świeżych liści przez całą jesień, a nawet przetrwa łagodne zimy, by dać bardzo wczesne plony wiosną. Wybieraj odmiany odporne na przymrozki.
- Roszponka: Ceniona za delikatny smak i wartości odżywcze. Wrześniowy siew roszponki pozwoli na zbiory jesienne i wczesnowiosenne. Jest bardzo odporna na niskie temperatury.
- Sałata masłowa i krucha: Niektóre odmiany sałat, szczególnie te przeznaczone do uprawy jesiennej lub zimowej (tzw. sałaty ozime), mogą być siane we wrześniu. Wymagają one jednak lekkiego okrycia na czas mrozów, aby zapewnić ciągłość zbiorów. Poszukaj odmian oznaczonych jako “winter hardy”.
- Rukola: Szybkorosnąca i aromatyczna. Wrześniowy siew zapewni zbiory delikatnych liści przez całą jesień.
- Pietruszka naciowa: Siana we wrześniu, zdąży się ukorzenić przed zimą i dostarczy nam świeżej naci wczesną wiosną. To doskonały sposób na wcześniejsze zbiory niż z siewu wiosennego.
Warzywa korzeniowe do siewu we wrześniu
Choć wiele warzyw korzeniowych siejemy wiosną, wrzesień to odpowiedni moment na siew niektórych z nich, zwłaszcza jeśli chcemy uniknąć problemów z suszą, czy też przyspieszyć plony wiosenne.
- Rzodkiewka jest idealna do późnego siewu w gruncie. Wrześniowy termin sprzyja rozwojowi zgrubień korzeniowych, ponieważ dni stają się krótsze, a temperatura umiarkowana. Optymalne warunki do jej siewu to gleba przepuszczalna, lekko wilgotna, najlepiej gliniasto-piaszczysta, o pH od 6,0 do 7,0. Nasiona sieje się na głębokość 1–2 cm, w rzędach co 15–20 cm. Kiełkuje już w temperaturze 8–10°C, a plon jest gotowy w ciągu 25–35 dni. Nie toleruje przenawożenia azotem – nadmiar skutkuje wybujałymi liśćmi i pękającymi korzeniami.
- Pietruszka korzeniowa może być wysiewana ozimie – czyli we wrześniu lub październiku – na lekkich, piaszczysto-gliniastych glebach głęboko uprawionych, dobrze napowietrzonych, bogatych w próchnicę. Optymalne pH gleby mieści się w zakresie 6,5–7,4. Nasiona sieje się na głębokość 1,5–2 cm, w rzędach co 25–30 cm. Do prawidłowego kiełkowania potrzebuje temperatury gleby od 10 do 18°C. Roślina nie toleruje świeżego obornika i wymaga umiarkowanej, ale systematycznej wilgoci w strefie korzeniowej.
- Marchew jadalna również nadaje się do siewu jesiennego. W tym przypadku używa się odmian wczesnych lub specjalnie przeznaczonych do uprawy ozimej (np. ‘Amsterdamska’, ‘Kalina’). Wrześniowy siew w gruncie umożliwia bardzo wczesny zbiór na przełomie maja i czerwca. Gleba powinna być lekka, bez kamieni, głęboko uprawiona (minimum 30 cm), z pH w zakresie 6,0–7,0. Nasiona sieje się na głębokość 1–1,5 cm, w rzędach co 25–30 cm. Kiełkuje przy 8–15°C, ale znosi też lekkie przymrozki. Warto po siewie lekko przykryć redliny warstwą torfu, kompostu lub słomy, co ochroni nasiona przed zimą.
- Rzepa ogrodowa to zapomniane warzywo korzeniowe, które świetnie sprawdza się w siewie wrześniowym – szczególnie w cieplejszych rejonach Polski. Wymaga gleby umiarkowanie żyznej, wilgotnej, piaszczysto-gliniastej, o pH od 6,0 do 7,2. Nasiona sieje się płytko – 1–1,5 cm – w rozstawie 25 cm między rzędami. Temperatura optymalna do kiełkowania to 10–20°C. Rzepa rośnie szybko – gotowa do zbioru nawet po 6 tygodniach – i nadaje się do krótkiego przechowywania lub przetwarzania.
- Czarna rzodkiew to jedno z najodporniejszych warzyw korzeniowych na chłody. Wrześniowy siew pozwala na zbiór późnojesienny, ale również umożliwia przechowanie w piwnicy przez wiele miesięcy. Gleba powinna być średnio zwięzła, dobrze zatrzymująca wilgoć, o pH 6,5–7,2. Nasiona wysiewa się na głębokość 2 cm, w rzędach co 30 cm. Temperatura kiełkowania wynosi 10–16°C. Należy unikać świeżego obornika, który powoduje deformacje korzeni. Rzodkiew czarna ma silne właściwości fitosanitarne – dobrze działa w płodozmianie.
- Salsefia znana też jako kozibród porolistny, to warzywo korzeniowe o lekko orzechowym smaku. Mniej znane w Polsce, ale dobrze zimujące. Wysiew możliwy we wrześniu na glebach głębokich, piaszczysto-gliniastych, z pH 6,5–7,5. Nasiona wysiewa się na głębokość 1–2 cm, w rzędach co 30 cm. Kiełkuje w ciągu 10–15 dni przy temperaturze 12–16°C. Roślina wytrzymuje mrozy nawet do -10°C i może zimować w gruncie bez okrycia.
Czyli co jeszcze warto posadzić we wrześniu? Przygotowanie pod czosnek i cebulę zimową
Wrzesień to kluczowy miesiąc dla sadzenia czosnku ozimego (główki podziału na ząbki) oraz cebuli dymki ozimej. Te warzywa posadzone jesienią, zdążą się ukorzenić przed zimą, a następnie bardzo wcześnie wznowią wzrost wiosną, dostarczając nam świeżych zbiorów znacznie wcześniej niż te sadzone na wiosnę. Wybieraj specjalne odmiany przeznaczone do sadzenia jesiennego.
Kwiaty, które warto siać jesienią: Kolorowy ogród wczesną wiosną
- Chaber bławatek (Centaurea cyanus) preferuje gleby lekkie, przepuszczalne i niezbyt żyzne. Optymalne pH mieści się w przedziale 6,0–7,5. Wysiewa się go na głębokość około 1–1,5 cm, przy temperaturze gleby wynoszącej 12–16°C. Najlepiej rozwija się w pełnym słońcu, w rozstawie co 15–20 cm. Roślina charakteryzuje się dużą odpornością na chłody i bardzo dobrze znosi jesienne siewy, szybko się aklimatyzuje. Dodatkowym atutem jest jej miododajność i wartość dla pszczół.
- Mak polny powinien być siany powierzchniowo lub z minimalnym przykryciem gleby (do 0,5 cm), ponieważ kiełkuje najlepiej przy dostępie światła. Temperatura kiełkowania to 10–18°C. Lubi gleby lekkie, suche i ubogie, o pH 6,0–7,2. Preferuje stanowiska słoneczne. Nie znosi przerywania i przesadzania, dlatego powinien być siany bezpośrednio do gruntu. Jesienny siew umożliwia wcześniejsze kwitnienie w kolejnym sezonie.
- Nagietek lekarski rośnie najlepiej na glebach umiarkowanie wilgotnych, próchnicznych, o pH 6,2–7,0. Wysiew na głębokość 1,5–2 cm przeprowadza się przy temperaturze 15–18°C. Rozstawa powinna wynosić 25–30 cm. Roślina ma właściwości lecznicze i działa fitosanitarnie – ogranicza występowanie chorób w sąsiednich uprawach. Bardzo dobrze kiełkuje w warunkach wrześniowych.
- Stokrotka pospolita wymaga gleb próchnicznych i umiarkowanie wilgotnych, o pH 6,0–7,5. Wysiew na głębokość 0,3–0,5 cm powinien być przeprowadzony przy temperaturze 15–20°C. Siewki wymagają delikatnej pielęgnacji, a sadzonki najlepiej sadzić w rozstawie 10–15 cm. Roślina bardzo dobrze znosi zimę, często zachowuje częściową zieleń nawet pod śniegiem i zakwita już wczesną wiosną.
- Bratek ogrodowy dobrze rośnie w glebie żyznej, próchniczej, lekko kwaśnej, o pH 5,5–6,8. Najlepiej wysiewać go na głębokość około 0,5 cm przy temperaturze 15–20°C, najlepiej w ciemności, gdyż nasiona źle kiełkują pod wpływem światła. Rośliny należy sadzić w rozstawie 20–25 cm. Wrześniowy siew umożliwia otrzymanie gotowej do kwitnienia rośliny już na wiosnę.
- Malwa ogrodowa to roślina dwuletnia o głębokim systemie korzeniowym, który preferuje gleby żyzne, głęboko uprawione, o pH 6,2–7,8. Wysiew przeprowadza się na głębokość 2 cm, najlepiej przy temperaturze 15–18°C. Stanowisko powinno być słoneczne, osłonięte od wiatru. Malwa nie znosi przesadzania, dlatego siew powinien odbywać się bezpośrednio na miejsce docelowe, z zachowaniem odstępów około 40–50 cm.
- Dzwonek ogrodowy lubi stanowiska słoneczne lub półcieniste, glebę umiarkowanie żyzną i dobrze zdrenowaną, o pH 6,0–7,2. Nasiona są drobne, dlatego siew powinien być powierzchniowy – bez przykrycia, ponieważ kiełkują przy świetle. Optymalna temperatura kiełkowania to 16–18°C. Sadzonki powinny mieć około 25–30 cm odstępu. Gleba nie może przesychać podczas wschodów.
Całoroczna kuchnia: Mikrolistki i kiełki z własnego siewu
Chcesz mieć świeże, pełne witamin dodatki do sałatek i kanapek przez cały rok, niezależnie od pory? Postaw na uprawę mikrolistków i kiełków! To proste i nie wymaga dużo miejsca.
- Kiełki: Możesz je produkować w specjalnych kiełkownicach lub nawet w słoiku z gazą. Idealne do kiełkowania są nasiona rzodkiewki, brokułu, lucerny, soi czy fasoli mung. Są gotowe do spożycia w ciągu zaledwie 3-7 dni i stanowią prawdziwą bombę witaminową.
- Mikrolistki “microgreens”: To młode siewki, zbierane zaraz po rozwinięciu pierwszych liścieni. Są intensywniejsze w smaku niż dorosłe warzywa i zawierają wysokie stężenia składników odżywczych. Co siać we wrześniu na mikrolistki? Praktycznie wszystko! Kapusta, brokuł, rzodkiewka, burak, groch, słonecznik. Wystarczy płaska tacka, trochę ziemi i nasiona. Zbiory są możliwe już po 7-14 dniach! Można je produkować przez cały rok na parapecie.
Napisali o nas:
Tu kupisz kosmiczne nasiona:
🇬🇧 English:
September in the garden is not the end, but a new beginning! Cooler nights and shorter days are perfect for sowing root vegetables and overwintering crops. It’s the best time to prepare your beds for early spring harvests. Choose proven varieties from Polish seed producer TORAF and use autumn to grow strong plants and enrich your soil.
🇩🇪 German:
Der September im Garten ist kein Ende, sondern ein Neuanfang! Kühler werdende Nächte und kürzere Tage bieten ideale Bedingungen für die Aussaat von Wurzelgemüse und winterharten Sorten. Jetzt ist die beste Zeit, die Beete für die Frühjahrsernte vorzubereiten. Setze auf bewährtes Saatgut vom polnischen Hersteller TORAF und nutze den Herbst für gesunde Pflanzen und bessere Böden.
🇨🇳 Chinese
九月的花园不是结束，而是新的开始！ 夜晚变凉、白天变短，是播种根类蔬菜和越冬作物的理想时机。现在正是为来年春季收获做好准备的最佳时期。选择波兰种子品牌 TORAF 的优质品种，让秋季播种帮助您培育强健植株，改善土壤结构。
🇪🇸 Español:
¡Septiembre en el huerto no es el final, sino un nuevo comienzo! Las noches frescas y los días más cortos son perfectos para sembrar hortalizas de raíz y cultivos de invierno. Es el momento ideal para preparar el terreno para las cosechas tempranas de primavera. Confía en las variedades de TORAF, productor polaco de semillas, y aprovecha el otoño para fortalecer tu jardín.
🇨🇿 Czech:
Září na zahradě není konec, ale nový začátek! Chladnější noci a kratší dny jsou ideální pro výsev kořenové zeleniny a ozimých plodin. Právě teď je nejlepší čas připravit záhony na ranou jarní sklizeň. Vyberte si osvědčené odrůdy od polského výrobce osiv TORAF a využijte podzim k posílení půdy i rostlin.
🇱🇹 Lithuanian:
Rugsėjis sode – tai ne pabaiga, o nauja pradžia! Vėsios naktys ir trumpėjančios dienos puikiai tinka šakninių daržovių ir žieminių kultūrų sėjai. Tai geriausias metas paruošti lysves pavasario derliui. Rinkitės patikrintas veisles iš Lenkijos sėklų gamintojo TORAF ir pasinaudokite rudeniu stipresniam dirvožemiui ir augalams.
🇱🇻 Latvian:
Septembris dārzā nav beigas, bet jauns sākums! Vēsas naktis un īsākas dienas ir ideāls laiks sakņaugu un ziemāju sējai. Tas ir lielisks brīdis, lai sagatavotu dobes agrīnai pavasara ražai. Izvēlies pārbaudītas šķirnes no Polijas sēklu ražotāja TORAF un izmanto rudeni, lai stiprinātu augus un uzlabotu augsni.
🇭🇺 Hungarian:
A szeptember a kertben nem a vég, hanem egy új kezdet! A hűvösebb éjszakák és rövidebb nappalok ideálisak gyökérzöldségek és áttelelő növények vetésére. Ez a legjobb időszak az ágyások előkészítésére a korai tavaszi betakarításhoz. Válassz bevált fajtákat a TORAF lengyel vetőmaggyártótól, és használd ki az őszt a talaj és növények megerősítésére.
A Ty co planujesz posiać we Wrześniu? Podziel się swoimi doświadczeniami w komentarzach!
Podobał Ci się ten wpis? To świetnie! Mamy ich więcej – zajrzyj na nasz blog i przekonaj się sam!
YE!greens – Twoje superfoods w 7 dni. Prosta uprawa mikrolistków
Zestaw YE!Greens to prosty sposób na własne, świeże mikrolistki pełne witamin – bez ziemi, bałaganu i doświadczenia. Polski produkt TORAF łączy naturalne podłoże YE!Brick, innowacyjną tackę SmartDrain i nasiona najwyższej jakości. Już po tygodniu możesz cieszyć się zdrowym „superfood z parapetu”, które wzbogaci Twoje posiłki o smak, kolor i energię natury.
Toraf: zdrowy styl życia, sport i pasja w jednym.
Prezes Toraf-u na szczycie Wysokiej: Odkryj moc nasion i wspinaczki! Kiedy myślisz o producencie nasion, prawdopodobnie wyobrażasz sobie kogoś schylonego nad ziemią, z dłońmi pełnymi
Zielona rewolucja na parapecie: Jak uprawiać rzeżuchę.
Nasiona rzeżuchy – mały ogródek pełen witamin Myślisz o mini ogródku na parapecie, który dostarczy Ci witamin bez wychodzenia z domu? Masz dość spędzania czasu
